พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [5. อินทริยวิภังค์] 1. อภิธรรมภาชนีย์
5. อินทริยวิภังค์
1. อภิธรรมภาชนีย์
[219] อินทรีย์ 22 คือ
1. จักขุนทรีย์ 2. โสตินทรีย์
3. ฆานินทรีย์ 4. ชิวหินทรีย์
5. กายินทรีย์ 6. มนินทรีย์
7. อิตถินทรีย์ 8. ปุริสินทรีย์
9. ชีวิตินทรีย์ 10. สุขินทรีย์
11. ทุกขินทรีย์ 12. โสมนัสสินทรีย์
13. โทมนัสสินทรีย์ 14. อุเปกขินทรีย์
15. สัทธินทรีย์ 16. วิริยินทรีย์
17. สตินทรีย์ 18. สมาธินทรีย์
19. ปัญญินทรีย์ 20. อนัญญาตัญญัสสามีตินทรีย์
21. อัญญินทรีย์ 22. อัญญาตาวินทรีย์
[220] บรรดาอินทรีย์ 22 นั้น จักขุนทรีย์ เป็นไฉน
จักษุใดเป็นปสาทรูป อาศัยมหาภูตรูป 4 ฯลฯ นี้ชื่อว่าบ้านว่างบ้าง นี้เรียก
ว่า จักขุนทรีย์1 (1)
โสตินทรีย์ ฯลฯ ฆานินทรีย์ ฯลฯ ชิวหินทรีย์ ฯลฯ กายินทรีย์ เป็นไฉน
กายใดเป็นปสาทรูปอาศัยมหาภูตรูป 4 ฯลฯ นี้ชื่อว่าบ้านว่างบ้าง นี้เรียกว่า
กายินทรีย์2 (5)
มนินทรีย์ เป็นไฉน
มนินทรีย์หมวดละ 1 ได้แก่ มนินทรีย์ที่สัมปยุตด้วยผัสสะ
มนินทรีย์หมวดละ 2 ได้แก่ มนินทรีย์ที่มีเหตุก็มี ที่ไม่มีเหตุก็มี
เชิงอรรถ :
1 อภิ.สงฺ. 34/710/204 2 อภิ.สงฺ. 34/712/204
พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [5.อินทริยวิภังค์] 1.อภิธรรมภาชนีย์
มนินทรีย์หมวดละ 3 ได้แก่ มนินทรีย์ที่เป็นกุศลก็มี ที่เป็นอกุศลก็มี ที่เป็น
อัพยากฤตก็มี
มนินทรีย์หมวดละ 4 ได้แก่ มนินทรีย์ที่เป็นกามาวจรก็มี ที่เป็นรูปาวจรก็มี
ที่เป็นอรูปาวจรก็มี ที่ไม่นับเนื่องในวัฏฏทุกข์ก็มี
มนินทรีย์หมวดละ 5 ได้แก่ มนินทรีย์ที่สัมปยุตด้วยสุขินทรีย์ก็มี ที่สัมปยุต
ด้วยทุกขินทรีย์ก็มี ที่สัมปยุตด้วยโสมนัสสินทรีย์ก็มี ที่สัมปยุตด้วยโทมนัสสินทรีย์ก็มี
ที่สัมปยุตด้วยอุเปกขินทรีย์ก็มี
มนินทรีย์หมวดละ 6 ได้แก่ จักขุวิญญาณ ฯลฯ มโนวิญญาณ
มนินทรีย์หมวดละ 6 มีด้วยอาการอย่างนี้
มนินทรีย์หมวดละ 7 ได้แก่ จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายวิญญาณ มโนธาตุ
และมโนวิญญาณธาตุ
มนินทรีย์หมวดละ 7 มีด้วยอาการอย่างนี้
มนินทรีย์หมวดละ 8 ได้แก่ จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายวิญญาณที่สหรคต
ด้วยสุขก็มี ที่สหรคตด้วยทุกข์ก็มี มโนธาตุ และมโนวิญญาณธาตุ
มนินทรีย์หมวดละ 8 มีด้วยอาการอย่างนี้
มนินทรีย์หมวดละ 9 ได้แก่ จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายวิญญาณ มโนธาตุ
และมโนวิญญาณธาตุที่เป็นกุศลก็มี ที่เป็นอกุศลก็มี ที่เป็นอัพยากฤตก็มี
มนินทรีย์หมวดละ 9 มีด้วยอาการอย่างนี้
มนินทรีย์หมวดละ 10 ได้แก่ จักขุวิญญาณ ฯลฯ กายวิญญาณที่สหรคต
ด้วยสุขก็มี ที่สหรคตด้วยทุกข์ก็มี มโนธาตุ และมโนวิญญาณธาตุที่เป็นกุศลก็มี ที่
เป็นอกุศลก็มี ที่เป็นอัพยากฤตก็มี
มนินทรีย์หมวดละ 10 มีด้วยอาการอย่างนี้
ฯลฯ
มนินทรีย์หมวดละมากอย่างมีด้วยอาการอย่างนี้
นี้เรียกว่า มนินทรีย์ (6)
